قارچ ناخن کاشت

قارچ ناخن کاشت شده یک عفونت شایع است که پس از کاشت ناخن رخ می‌دهد. این عارضه به دلیل محبوس شدن رطوبت و عدم رعایت بهداشت در فضای بین ناخن طبیعی و ناخن مصنوعی ایجاد می‌شود. از علائم قارچ ناخن بعد از کاشت می‌توان به تغییر رنگ ناخن (زرد، قهوه‌ای یا سبز)، ضخیم شدن، شکنندگی و جدا شدن ناخن مصنوعی اشاره کرد. تشخیص دقیق قارچ نیازمند معاینه توسط متخصص است. برای درمان قارچ ناخن کاشت شده، باید ناخن مصنوعی برداشته شده و از داروهای ضدقارچ موضعی یا خوراکی استفاده شود.

قارچ ناخن کاشت چیست؟

اونیکومایکوزیس (Onychomycosis) یا عفونت قارچی ناخن، در ناخن‌های کاشته شده از مکانیسم متفاوتی نسبت به موارد عمومی پیروی می‌کند. در این حالت، عامل اصلی بیماری نه از طریق انتقال از محیط‌های خارجی، بلکه به دلیل محبوس شدن رطوبت در فضای بین ناخن طبیعی و لایه مصنوعی است. این محیط گرم، مرطوب و تاریک، شرایط ایده‌آلی را برای رشد و تکثیر عوامل قارچی فراهم می‌کند.

این قارچ‌ها که عمدتاً شامل درماتوفیت‌ها هستند، با تغذیه از کراتین ناخن، به بستر ناخن نفوذ کرده و منجر به تغییرات ساختاری در آن می‌شوند. این تغییرات شامل ضخیم شدن ناخن، تغییر رنگ به زردی، سبزی یا قهوه‌ای، و در نهایت جدا شدن ناخن از بستر آن است.

علائم و تشخیص قارچ ناخن کاشت شده

تشخیص قارچ ناخن پس از کاشت اغلب از طریق مشاهده علائم ظاهری و سپس تأیید پزشک صورت می‌گیرد. این عارضه می‌تواند با تغییرات مشخصی در ظاهر ناخن همراه باشد که نشان‌دهنده یک عفونت فعال است. ولی با توجه به رنگ و نوع کاشت ناخن ممکن است برخی از علائم قابل رویت نباشند.

علائم قارچ ناخن کاشت

تغییر رنگ: ناخن ممکن است به رنگ زرد، سبز، قهوه‌ای یا حتی سیاه تغییر رنگ دهد که معمولاً از لبه‌ها یا ریشه ناخن شروع می‌شود. (درصورت شفاف بودن رنگ کاشت ناخن قال مشاهده است)

ضخیم شدن و شکنندگی: ناخن ضخیم و کدر شده و به راحتی خرد می‌شود.

جدا شدن ناخن مصنوعی: با پیشرفت عفونت، ناخن مصنوعی ممکن است از بستر ناخن جدا شود.

بوی نامطبوع: بوی نامطبوعی که از زیر ناخن به مشام می‌رسد، می‌تواند نشانه‌ای از عفونت قارچی باشد.

احساس خارش، درد و تورم: اگر در اطراف ناخن یا زیر آن احساس درد، حساسیت یا تورم می‌کنید، این نیز می‌تواند نشانه‌ای از عفونت باشد.

سبز شدن ناخن بعد از کاشت

سبز شدن ناخن پس از کاشت، که از نظر علمی سندرم ناخن سبز نام دارد، اغلب نشانه یک عفونت باکتریایی است. این عارضه به دلیل رشد باکتری P.aeruginosa (سودوموناس آئروژینوزا) در فضای مرطوب و محبوس بین ناخن طبیعی و لایه مصنوعی ایجاد می‌شود. این باکتری رنگدانه‌های سبز و آبی تولید می‌کند که باعث تغییر رنگ ناخن به سبز، آبی، یا حتی سیاه می‌شود. در بیشتر موارد، این یک عفونت قارچی نیست، بلکه یک عفونت باکتریایی است که با برداشتن ناخن مصنوعی و درمان مناسب قابل بهبود است.

درمان قارچ ناخن کاشت شده

درمان موفقیت‌آمیز قارچ ناخن پس از کاشت یک مسیر درمانی مشخص و مرحله‌ای دارد. اولین و مهم‌ترین گام، مراجعه به پزشک متخصص و برداشتن کامل ناخن مصنوعی است. پس از آن، پزشک برای تشخیص دقیق و تعیین نوع قارچ، از ناخن یا بقایای زیر آن نمونه‌برداری می‌کند. با مشخص شدن نوع قارچ، متخصص مناسب‌ترین داروی خوراکی یا موضعی را تجویز کرده و در صورت نیاز، از روش‌های درمانی پیشرفته مانند دبریدمان، لیزر یا فوتودینامیک تراپی برای تسریع روند بهبودی استفاده می‌کند. این فرآیند جامع، به درمان مؤثر و کامل عفونت کمک می‌کند و از عود مجدد آن جلوگیری می‌نماید.

دارو درمانی

داروهای موضعی برای قارچ ناخن بعد از کاشت

داروهای موضعی برای عفونت‌های خفیف تا متوسط قارچ ناخن یا به عنوان یک روش مکمل در کنار داروهای خوراکی استفاده می‌شوند. این داروها مستقیماً روی ناخن و پوست اطراف آن اعمال می‌شوند و در اشکال مختلفی موجود هستند.

لاک‌های ضد قارچ

سیکلوپیروکس (Ciclipirox)

یکی از لاک‌های ضد قارچ رایجی که پزشک برای درمان قارچ ناخن تجویز می‌کند، سیکلوپیروکس است. سیکلوپیروکس باید روزانه یکبار روی ناخن آلوده و پوست اطراف مالیده شود، سپس ناخن بعد از یک هفته با پد الکلی یا اسپری الکل شستشو داده شود. درمان با سیکلوپیروکس بلند مدت بوده و بین ۶ ماه تا یکسال زمان می‌برد.

آمورولفین (Amorolfine)

یکی دیگر از لاک‌های ضد قارچ رایجی که برای درمان قارچ ناخن تجویز می‌شود، امورولفین است. این لاک باید هفته‌ای یک یا دو بار روی سطح ناخن آلوده مالیده شود. قبل از هر بار استفاده مجدد، لایه قبلی دارو باید با یک پد الکلی مخصوص پاک شود. درمان با امورولفین نیز طولانی‌مدت بوده و معمولاً بین ۶ تا ۱۲ ماه زمان می‌برد.

پماد برای قارچ ناخن کاشت

 کرم‌ها و پمادهایی مانند تربینافین (Terbinafine) و کلوتریمازول (Clotrimazole) برای درمان عفونت‌های سطحی‌تر یا قارچ‌های پوستی اطراف ناخن مؤثر هستند. استفاده از این کرم‌ها همراه با برداشتن بافت بیمار (دبریدمان توسط پزشک)، به نفوذ بهتر دارو به بستر ناخن کمک می‌کند.

استفاده صحیح و منظم از داروهای موضعی بسیار مهم است. بیماران باید طبق دستور پزشک عمل کنند و حتی پس از مشاهده بهبودی، درمان را ادامه دهند تا از عود مجدد عفونت جلوگیری شود.

داروهای‌های خوراکی (Oral Medications)

در مواردی که عفونت قارچی شدید، گسترده یا مقاوم به درمان‌های موضعی است، پزشک متخصص داروهای خوراکی تجویز می‌کند. این داروها از طریق جریان خون به بستر ناخن می‌رسند و از داخل با عفونت مبارزه می‌کنند. از آنجا که این داروها قوی‌تر هستند، مصرف آن‌ها باید حتماً تحت نظارت پزشک باشد.

تربینافین (terbinafine)

این دارو اغلب به عنوان خط اول درمان خوراکی برای قارچ ناخن تجویز می‌شود. دوره درمانی آن معمولاً بین ۶ تا ۱۲ هفته است. تربینافین در از بین بردن انواع اصلی قارچ‌ها بسیار مؤثر است.

ایتراکونازول (itraconazole)

این دارو معمولاً به صورت چرخه‌ای (pulsed therapy) مصرف می‌شود. به این صورت که بیمار به مدت یک هفته دارو را مصرف کرده و سپس سه هفته استراحت می‌کند. این چرخه چندین بار تکرار می‌شود تا بهبودی کامل حاصل شود.

فلوکونازول (fluconazole)

این دارو معمولاً به صورت هفتگی مصرف می‌شود و برای انواع خاصی از قارچ‌ها تجویز می‌گردد.

نکته مهم: قبل از شروع مصرف داروهای خوراکی، پزشک برای بررسی عملکرد کبد و اطمینان از سلامت عمومی بیمار، آزمایش خون تجویز می‌کند. همچنین در طول دوره درمان، ممکن است آزمایش‌های دوره‌ای دیگری نیز لازم باشد.

درمان‌های پزشکی قارچ ناخن کاشت شده

علاوه بر روش‌های دارویی، روش‌های پزشکی دیگری نیز برای درمان قارچ ناخن، به ویژه در موارد مقاوم به درمان دارویی یا زمانی که داروهای خوراکی منع مصرف دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

دبریدمان (debridement)

 این یک روش درمانی فیزیکی است که توسط پزشک انجام می‌شود. در این فرآیند، بخش‌های ضخیم، شکننده یا عفونی ناخن با استفاده از ابزارهای مخصوص برداشته می‌شود. دبریدمان نه تنها حجم قارچ‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه به داروهای موضعی اجازه می‌دهد تا به بستر ناخن نفوذ کرده و اثربخشی بیشتری داشته باشند. این روش معمولاً بدون درد است.

لیزر قارچ ناخن پا

لیزر درمانی یک روش جدید و مورد تایید FDA است که می‌تواند تا ۹۰ درصد قارچ ناخن را درمان کند. در این شیوه بافت‌های درگیر، مورد هدف پرتوهای لیزر قرار می‌گیرند. این پرتوها با ایجاد حرارت کنترل‌شده، قارچ‌ها را از بین می‌برند و به بستر ناخن نفوذ می‌کنند تا عفونت را از بین ببرند. هدف این درمان، تخریب قارچ ناخن پا بدون آسیب به بافت‌های سالم است. پس از درمان، ناخن سالم به تدریج رشد می‌کند و جایگزین ناخن آسیب‌دیده می‌شود. این روش معمولاً بدون درد و با عوارض جانبی اندک است.درمان فوتودینامیک: در این روش، یک ماده حساس به نور روی ناخن قرار داده می‌شود. پس از گذشت مدت زمان مشخص، ناخن در معرض یک منبع نور خاص قرار می‌گیرد. این نور باعث فعال شدن ماده حساس شده و قارچ‌ها را به طور انتخابی نابود می‌کند.

کشیدن ناخن

 در موارد بسیار نادر و شدید که عفونت به شدت پیشرفته است، ممکن است پزشک برای دسترسی مستقیم به بستر ناخن و پاکسازی کامل آن، کشیدن کامل ناخن را پیشنهاد دهد. این اقدام به داروهای موضعی اجازه می‌دهد تا به طور مؤثرتری عمل کنند و به رشد ناخن سالم کمک می‌کند.

تشخیص قارچ ناخن کاشت شده

تشخیص دقیق قارچ ناخن (اونیکومایکوزیس) در ناخن‌های کاشته‌شده، به دلیل پنهان بودن ناخن طبیعی، نیازمند رویکردی حرفه‌ای و تخصصی است. این فرآیند از معاینه بالینی آغاز شده و با انجام آزمایش‌های آزمایشگاهی برای تأیید نهایی و شناسایی نوع قارچ ادامه می‌یابد.

• معاینه بالینی

پزشک متخصص پوست یا ناخن، ابتدا علائم ظاهری را بررسی می‌کند. این علائم می‌توانند شامل تغییر رنگ، ضخیم شدن یا جدا شدن ناخن مصنوعی باشند. گاهی اوقات بوی نامطبوع نیز می‌تواند نشانه مهمی باشد. این مرحله تنها برای تشخیص اولیه است و برای تأیید قطعی کافی نیست.

• بررسی میکروسکوپی مستقیم (KOH Exam و PAS)

این روش‌ها برای مشاهده سریع وجود قارچ در نمونه ناخن استفاده می‌شوند.

• آزمایش KOH

نمونه ناخن بلافاصله پس از برداشتن، با استفاده از محلول هیدروکسید پتاسیم (KOH) آماده می‌شود. این محلول به حل شدن کراتین کمک کرده و امکان مشاهده مستقیم قارچ‌ها زیر میکروسکوپ را فراهم می‌کند.

• رنگ‌آمیزی PAS

رنگ‌آمیزی پریودیک اسید-شیف (Periodic Acid-Schiff) یک روش تخصصی است که برای رنگ‌آمیزی قارچ‌ها در نمونه‌های بافتی استفاده می‌شود. در این روش، پلی‌ساکاریدهای موجود در دیواره سلولی قارچ‌ها با رنگی مشخص (معمولاً صورتی یا بنفش) نمایان می‌شوند و تشخیص آن‌ها زیر میکروسکوپ را بسیار آسان‌تر و دقیق‌تر می‌کند.

• کشت قارچ (Fungal Culture)

این یک روش استاندارد و بسیار دقیق برای تشخیص قطعی قارچ ناخن است. در این روش، نمونه‌ای از ناخن آسیب‌دیده در یک محیط کشت مخصوص قرار داده می‌شود تا قارچ‌ها بتوانند در شرایط کنترل‌شده رشد و تکثیر کنند. با این تست، پزشک مطمئن می‌شود که عفونت واقعاً قارچی است و می‌تواند نوع دقیق آن را شناسایی کند. مزیت اصلی تست کشت، دقت و تخصصی بودن آن است. تنها عیب این روش، طولانی بودن زمان لازم برای به دست آوردن نتیجه است که ممکن است چند هفته طول بکشد.

• روش‌های مولکولی (PCR)

آزمایش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) یک روش مدرن و بسیار حساس است که با بررسی DNA قارچ، وجود آن را به سرعت تشخیص می‌دهد. این روش نسبت به کشت قارچ سریع‌تر است و حساسیت بالاتری دارد.

علت قارچ گرفتن ناخن کاشت

عفونت قارچی پس از کاشت ناخن یک عارضه اتفاقی نیست، بلکه نتیجه مستقیم مجموعه‌ای از عوامل محیطی و فرآیندی است که در حین کاشت یا نگهداری از ناخن مصنوعی رخ می‌دهد. این عوامل محیطی، یک بستر ایده‌آل برای رشد و تکثیر عوامل قارچی فراهم می‌کنند.

۱. محبوس شدن رطوبت

این مورد شایع‌ترین و اصلی‌ترین علت بروز قارچ ناخن کاشت است. لایه مصنوعی روی ناخن طبیعی، یک محیط کاملاً بسته ایجاد می‌کند که به رطوبت اجازه تبخیر نمی‌دهد. رطوبت می‌تواند از منابع مختلفی مانند شستن دست‌ها، استحمام، شنا کردن، و حتی تعریق طبیعی دست‌ها به زیر ناخن نفوذ کند. این رطوبت حبس‌شده در فضای تاریک و گرم زیر ناخن، محیطی ایده‌آل برای رشد و تکثیر سریع انواع قارچ‌ها (به ویژه درماتوفیت‌ها) فراهم می‌کند.

۲. آسیب فیزیکی به بستر ناخن

برای آماده‌سازی ناخن طبیعی قبل از کاشت، اغلب از سوهان‌کشی و بستر سازی استفاده می‌شود. سوهان‌کشی بیش از حد یا نامناسب، می‌تواند به بستر ناخن (Nail Bed) آسیب‌های میکروسکوپی وارد کند. این آسیب‌ها، سد دفاعی طبیعی ناخن را از بین برده و یک مسیر مستقیم برای نفوذ عوامل قارچی به لایه‌های زیرین فراهم می‌کنند. این تروماهای کوچک، ریسک ابتلا به عفونت را به شدت افزایش می‌دهند.

۳. عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی در سالن‌های زیبایی

ابزارهای مورد استفاده در کاشت ناخن، اگر به درستی استریل نشوند، به راحتی می‌توانند قارچ را از یک مشتری به مشتری دیگر منتقل کنند. استفاده از ابزارهای غیر استریل مانند سوهان، بافر و نیپر، یکی از عوامل اصلی انتقال عفونت‌های قارچی و باکتریایی است. یک سالن حرفه‌ای باید از ابزارهای اتوکلاو شده یا یکبار مصرف استفاده کند.

۴. استفاده از مواد نامرغوب و غیر استاندارد

مواد کاشت ناخن که کیفیت پایینی دارند ممکن است به درستی به ناخن طبیعی نچسبند و فضاهای خالی میکروسکوپی ایجاد کنند. این شکاف‌ها به محلی برای تجمع هوا، رطوبت و بقایای پوست تبدیل می‌شوند که همگی به رشد قارچ کمک می‌کنند. مواد نامرغوب همچنین ممکن است حاوی ترکیبات شیمیایی باشند که به خود ناخن طبیعی آسیب می‌رسانند و آن را مستعد عفونت می‌کنند.

۵. تأخیر در ترمیم و پر کردن مجدد

با گذشت زمان، ناخن طبیعی از زیر ناخن مصنوعی رشد می‌کند و فضای خالی بین لایه مصنوعی و بستر ناخن ایجاد می‌شود. اگر ترمیم (Fill) به موقع انجام نشود، این فضای خالی به محلی برای تجمع آلودگی و رطوبت تبدیل شده و به راحتی می‌تواند باعث رشد قارچ شود. ترمیم به موقع، این فضاهای خالی را می‌بندد و از ناخن طبیعی محافظت می‌کند.

عوارض قارچ ناخن کاشت

عدم تشخیص و درمان به موقع قارچ ناخن پس از کاشت، می‌تواند پیامدهای بالینی جدی و آسیب‌های دائمی به دنبال داشته باشد. این بیماری از یک عارضه ظاهری فراتر رفته و می‌تواند به یک وضعیت پاتولوژیک مزمن تبدیل شود.

اونیکودیستروفی دائمی (Onychodystrophy): اگر عفونت قارچی برای مدت طولانی در بستر ناخن فعال بماند، به ساختارهای حیاتی مانند ماتریس ناخن (محل تولید ناخن) آسیب می‌رساند. این آسیب منجر به تغییر شکل دائمی و تخریب کامل ناخن می‌شود. در موارد شدید، ناخن ممکن است به طور کامل از بستر خود جدا شود که اصطلاحاً به آن اونیکومادسیس (Onychomadesis) گفته می‌شود.

انتشار عفونت (Autoinoculation): عفونت قارچی می‌تواند به سرعت از ناخن درگیر به سایر ناخن‌ها و مناطق مجاور پوست گسترش یابد. این فرآیند که خودانتقالی (Autoinoculation) نام دارد، منجر به درگیر شدن ناخن‌های سالم و همچنین بروز عفونت‌های پوستی مانند تینه آ پدیس (پای ورزشکار) یا تینه آ مانووم (قارچ دست) می‌شود.

هایپرکراتوز و درد: با پیشرفت عفونت، قارچ باعث هایپرکراتوز (ضخیم شدن غیرطبیعی) بستر ناخن می‌شود. این ضخیم شدن و تجمع مواد زائد زیر ناخن، فشار زیادی به بافت‌های زیرین وارد کرده و منجر به درد و ناراحتی مزمن می‌شود که می‌تواند فعالیت‌های روزانه فرد را تحت تأثیر قرار دهد.

عفونت‌های باکتریایی ثانویه: قارچ‌ها با تخریب ساختار ناخن، سد دفاعی طبیعی آن را از بین می‌برند. این امر می‌تواند راه را برای ورود باکتری‌ها به بستر ناخن باز کند و منجر به عفونت‌های باکتریایی ثانویه شود. برای مثال، باکتری سودوموناس آئروژینوزا (Pseudomonas aeruginosa) یکی از شایع‌ترین عوامل عفونت ثانویه است که باعث سندرم ناخن سبز می‌شود.

در نهایت، مدیریت مؤثر این عارضه نیازمند تشخیص سریع و پیگیری دقیق درمان است. عدم توجه به این موارد نه تنها سلامت ناخن، بلکه کیفیت کلی زندگی فرد را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

پیشگیری از قارچ ناخن کاشت

پیشگیری از عفونت قارچی ناخن (اونیکومایکوزیس) پس از کاشت، یک استراتژی حیاتی است که بر مبنای اصول علمی و بهداشتی استوار است. این رویکرد، به جای تمرکز بر درمان، بر حفظ سلامت بستر ناخن و جلوگیری از شرایط مساعد برای رشد عوامل قارچی تمرکز دارد.

رعایت پروتکل‌های استریلیزاسیون در کلینیک:

انتخاب کلینیکی که به پروتکل‌های استریل سازی پایبند است، اولین و مهم‌ترین گام است. ابزارهای فلزی مانند سوهان و نیپر باید با استفاده از اتوکلاو (Autoclave) یا التراسونیک کلینر (Ultrasonic Cleaner) به طور کامل استریل شوند. ابزارهای یکبار مصرف مانند بافر و سوهان‌های کاغذی باید برای هر مشتری جدید استفاده و دور انداخته شوند تا از انتقال متقاطع (Cross-contamination) عوامل پاتوژن جلوگیری شود.

ارزیابی دقیق بستر ناخن و پاتولوژی اولیه:

یک متخصص ناخن باید پیش از شروع فرآیند کاشت، به طور کامل ناخن طبیعی را بررسی کند. وجود هرگونه اونیکولیز (جدا شدن ناخن از بستر)، تغییر رنگ، یا ضخیم شدن می‌تواند نشانه یک عفونت زمینه‌ای باشد. در چنین مواردی، انجام کاشت ناخن نه تنها توصیه نمی‌شود، بلکه می‌تواند وضعیت عفونت را تشدید کند.

حفظ محیط ناخن و کنترل رطوبت:

تجمع رطوبت در فضای بین ناخن طبیعی و لایه مصنوعی، عامل اصلی رشد قارچ‌هاست. به همین دلیل، باید از خشک و تمیز نگه داشتن دست‌ها اطمینان حاصل کرد. همچنین، در هنگام انجام کارهای روزمره مانند شستن ظروف، استفاده از دستکش‌های نخی زیر دستکش‌های پلاستیکی می‌تواند از تعریق و ایجاد محیط مرطوب جلوگیری کند.

مراقبت‌های پس از کاشت و ترمیم دوره‌ای:

رعایت فاصله زمانی مناسب برای ترمیم (Fill) ضروری است. با رشد ناخن طبیعی، فضای خالی بین لایه کاشته‌شده و بستر ناخن ایجاد می‌شود. این فضا محلی ایده‌آل برای تجمع میکروب‌هاست. ترمیم دوره‌ای و به موقع این فضای خالی را پر می‌کند و از رشد قارچ‌ها جلوگیری می‌نماید. علاوه بر این، استفاده از محصولات باکیفیت و باندینگ ایجنت‌ها (Bonding Agents) قوی، احتمال ایجاد فاصله بین ناخن و مواد کاشت را کاهش می‌دهد.

توصیه نهایی

تا حد امکان از کاشت ناخن استفاده نکنید، چرا که آسیب های متعددی به ناخن وارد می‌کند. در صورت لزوم به مراکز معتبر مراجعه کنید تا احتمال وارد شدن آسیب به ناخنتان کاهش پیدا کند. اما اگر مبتلا به بیماری قارچ ناخن کاشت هستید پیشنهاد ما برای درمان، ترکبیب نمونه برداری از ناخن، دبریدمان و مصرف داروهای مناسب با نوع قارچ درگیر کننده است. برای درمان تشخیص دقیق و تجویز پزشک بسیار حائز اهمیت است.