علت تغییر رنگ ناخن شست پا
تغییر رنگ ناخن شست پا یک علامت رایج است که اغلب نشاندهنده مشکلی در بدن یا محیط خارجی است. اگر ناخن شما به رنگ سیاه یا تیره درآمده، معمولاً به دلیل ضربه (خونمردگی زیر ناخن) است. رنگ زرد و قهوهای اغلب خبر از عفونت قارچی (اونیکومایکوزیس) میدهند که ناخن را ضخیم و کدر میکند. همچنین، رنگ سبز معمولاً نشانگر عفونت باکتریایی سودوموناس است. درک این تفاوتهای رنگی و علت تغییر رنگ ناخن شست پا اولین قدم برای تشخیص و درمان به موقع در کلینیک ناخن سلامت است.
تأیید شده توسط پزشکان کلینیک ناخن سلامت
محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان کلینیک ناخن سلامت مشاوره بگیرید.
1. علت زرد شدن ناخن پا
تغییر رنگ ناخن به زرد، کدر یا قهوهای روشن، یک مشکل بسیار رایج است که اغلب ریشه در مسائل محیطی یا عفونت دارد. اگرچه ناخنهای زرد میتوانند زیبایی ناخن شما را تحت تأثیر قرار دهند، اما معمولاً مهمترین علت آن قابل درمان است.

الف) عفونت قارچی (Onychomycosis)
قارچ ناخن یا اونیکومایکوزیس، علت اصلی زردی ناخنهای پا است. از آنجایی که پاها بیشتر در محیطهای گرم، مرطوب و تاریک (مثل داخل کفشهای بسته و ورزشی) قرار دارند، شرایط ایدهآلی برای رشد قارچها فراهم میشود.
قارچ معمولاً از لبه یا نوک ناخن شروع به فعالیت میکند و ناخن را به رنگ زرد یا قهوهای درمیآورد. در این حالت، ناخن علاوه بر تغییر رنگ، معمولاً ضخیم، شکننده، کدر و گاهی اوقات دارای بوی نامطبوع میشود. همچنین ممکن است ناخن از بستر زیرین جدا شود.
توجه: درمانهای بدون نسخه اغلب برای قارچهای پیشرفته کافی نیستند. در کلینیک ناخن سلامت، ما با استفاده از روشهایی مانند لیزردرمانی تخصصی یا دبریدمان، ریشه قارچ را هدف قرار میدهیم تا رشد ناخن سالم تسهیل شود.
ب) عوامل شیمیایی و رنگی
استفاده مداوم از محصولات شیمیایی روی ناخن میتواند به آن آسیب بزند. استفاده مکرر از لاکهای تیره باعث میشود رنگدانهها به لایههای کراتین ناخن نفوذ کنند و ناخن برای مدتی زرد رنگ باقی بماند.
ج) بیماریهای سیستمیک و نادر
اگر تمام ناخنهای دست و پای شما همزمان زرد شدهاند، ممکن است مشکل زمینهای جدیتری وجود داشته باشد:
سندرم ناخن زرد (Yellow Nail Syndrome): یک اختلال نادر است که باعث رشد کند، ضخیم شدن و زرد شدن ناخنها میشود و اغلب با بیماریهای ریوی یا مشکلات سیستم لنفاوی در بدن مرتبط است.
پسوریازیس ناخن: در برخی افراد، پسوریازیس میتواند ناخن را با لکههای زرد مایل به قهوهای درگیر کند.
دیابت و کمبود ویتامینها: افراد مبتلا به دیابت به دلیل ضعف سیستم ایمنی، بیشتر مستعد عفونتهای قارچی هستند و کمبود برخی ویتامینها نیز ممکن است در زرد شدن ناخن نقش داشته باشد.
2. علت سیاه شدن ناخن شست پا
سیاه یا تیره شدن ناخن شست پا (معمولاً به رنگهای مشکی، بنفش تیره یا قهوهای بسیار تیره) اغلب بیشترین نگرانی را برای افراد ایجاد میکند.

الف) تروما و خونریزی زیر ناخن (هماتوم سابانگوال)
شایعترین دلیل سیاهی ناخن، آسیب فیزیکی است. این حالت زمانی رخ میدهد که رگهای خونی بستر ناخن پاره شده و خون در فضای بین بستر و صدف ناخن جمع میشود. مانند:
ضربه مستقیم: افتادن یک جسم سنگین یا کوبیده شدن شدید انگشت.
فشار مکرر: این نوع سیاهی در دوندگان، کوهنوردان یا افرادی که کفشهای تنگ میپوشند رایج است. فشار جزئی و مکرر در طول فعالیت، باعث خونریزی تدریجی زیر ناخن میشود.
تشخیص آسیب فیزیکی ناخن: این نوع سیاهی معمولاً بعد از ضربه یا فشار طولانیمدت ایجاد شده و با رشد ناخن به تدریج از بین میرود.
اگر ناخن سیاه شده همراه با درد شدید و ضرباندار باشد، به این معنی است که فشار خون لخته شده بسیار بالا است. در کلینیک میتوان با ایجاد یک سوراخ کوچک روی ناخن، خون را تخلیه کرد (درناژ) تا درد فوراً تسکین یابد.
ب) ملانوما زیر ناخن
این علت نادر است، اما تشخیص زودهنگام آن نجاتدهنده زندگی است. ملانوما میتواند به صورت یک خط عمودی یا لکه سیاه در زیر ناخن ظاهر شود. توجه داشته باشید که ملانوما معمولاً فقط یک ناخن را درگیر میکند. مهمترین تفاوت با کبودی این است که ملانوما بدون سابقه ضربه ایجاد میشود و به مرور زمان بزرگتر میشود.
ج) عفونت و سایر علل سیاه شدن ناخن
قارچهای تیره: در موارد پیشرفته قارچ ناخن یا زمانی که نوع خاصی از قارچهای مخمری ناخن را آلوده کنند، رنگ ناخن میتواند به قهوهای تیره یا سیاه متمایل شود.
تغییر رنگدانهها (Subungual Pigmentation): در افراد سیاه پوست، گاهی اوقات لکههای رنگدانه طبیعی (ملانین) زیر ناخن ایجاد میشود که نباید با ملانوما اشتباه گرفته شود. این حالت معمولاً در چندین ناخن رخ میدهد و با رشد ناخن جابهجا نمیشود.
۳. علت سبز شدن ناخن پا
سبز شدن ناخن، اگرچه ممکن است ترسناک باشد، اما معمولاً یک مشکل قابل تشخیص و درمان است که ریشه در عفونت باکتریایی دارد.

عفونت باکتریایی سودوموناس
رایجترین علت رنگ سبز در ناخن، رشد نوعی باکتری به نام سودوموناس آئروژینوزا (Pseudomonas aeruginosa) است.
این باکتری رنگدانه آبی-سبز تولید میکند که به ناخن رنگ متمایز سبز میدهد. این عفونت اغلب در فضای مرطوب بین بستر ناخن و صدف ناخنی که به هر دلیلی از بستر جدا شده است (ناشی از تروما یا بیماری)، رشد میکند. ناخنهایی که به طور مکرر در معرض آب و رطوبت قرار میگیرند (مثل شستشوی زیاد یا خیس ماندن طولانی کفش) بیشتر مستعد این نوع عفونت هستند.
عفونت سودوموناس نیاز به درمان آنتیباکتریال تخصصی دارد. در کلینیک ناخن سلامت ما ابتدا محل تجمع باکتری را تمیز کرده و سپس درمانهای هدفمند برای ریشهکن کردن باکتری را آغاز میکنیم.
4. علت آبی شدن ناخن شست پا
رنگ آبی یا بنفش مایل به آبی در ناخنها، غالباً به مسائل مربوط به اکسیژنرسانی و گردش خون اشاره دارد.

کمبود اکسیژن (سیانوز)
آبی شدن ناخنها در اصطلاح پزشکی سیانوز نامیده میشود و نشان میدهد که بدن در آن ناحیه به اندازه کافی اکسیژن دریافت نمیکند. قرار گرفتن طولانیمدت در معرض سرمای شدید، پوشیدن کفشهای بسیار تنگ که گردش خون را مختل میکند از شرایطی هستند که بدن را دچار سیانوز میکنند. سیانوز میتواند در موارد نادر، نشانهای از مشکلات زمینهای جدیتر مانند بیماریهای ریوی (آمفیزم) یا برخی بیماریهای قلبی باشد.
کبودی و دارو
همانطور که در بخش اول ذکر شد، کبودی ناشی از ضربه زیر ناخن (هماتوم) در مراحل اولیه میتواند به رنگ بنفش یا آبی تیره ظاهر شود. مصرف برخی داروها (مانند برخی داروهای ضدمالاریا یا ماینوسیکلین) نیز میتواند باعث تغییر رنگ ناخن به رنگ خاکستری مایل به آبی شود.
5. علت سفید شدن ناخن شست پا
تغییر رنگ ناخن به سفید میتواند از لکههای کوچک و بیضرر تا یک تغییر رنگ کلی باشد که نشاندهنده مشکلات داخلی یا جدا شدن ناخن از بستر است.

عفونت قارچی سطحی
قارچ سطحی سفید یک نوع خاص از عفونت قارچی است که به جای نفوذ عمقی، در لایههای بیرونی ناخن رشد میکند و باعث ایجاد لکههای سفید گچی و پودری روی سطح ناخن میشود.
ضربههای جزئی
رایجترین علت لکههای سفید کوچک، آسیبهای جزئی به ماتریکس ناخن (ناحیه رشد) است که در اثر ضربههای ریز ایجاد میشود. این لکهها با رشد ناخن از بین میروند و اغلب ارتباطی به کمبود کلسیم ندارند.
اگر ناخن به دلیل ضربه، عفونت یا استفاده بیش از حد از مواد شیمیایی از بستر زیرین جدا شود، فضای زیر ناخن پر از هوا شده و آن را به رنگ سفید کدر نشان میدهد.
مشکلات سیستمیک و بیماریهای داخلی
ناخنهای تری (Terry’s Nails): در این وضعیت، تقریباً تمام ناخن به رنگ سفید کدر در میآید و فقط یک نوار باریک صورتی یا قهوهای در نوک آن باقی میماند. این وضعیت ممکن است نشانهای از بیماریهای جدی کبد (مانند سیروز)، نارسایی کلیه یا نارسایی احتقانی قلب باشد.
چه زمانی برای تغییر رنگ ناخن شست پا باید به متخصص مراجعه کنیم؟
تغییر رنگ ناخن، هرچند که در بیشتر موارد خوشخیم است، اما در برخی شرایط خاص نیاز به ارزیابی فوری و دقیق توسط متخصص ناخن (پودولوژیست) یا پزشک متخصص پوست دارد.
اگر با هر یک از علائم زیر مواجه شدید، زمان آن رسیده است که برای تشخیص دقیق و شروع درمان به موقع به کلینیک ناخن سلامت مراجعه کنید:
علامت هشداردهنده | رنگ مرتبط | اهمیت مراجعه |
ضخیم شدن شدید و شکنندگی ناخن | زرد، قهوهای، سفید کدر | تقریباً همیشه نشاندهنده عفونت قارچی پیشرفته است که بدون درمان تخصصی ریشهکن نمیشود. |
درد ضرباندار یا تورم | سیاه، سبز | نشانه تجمع فشار خون زیر ناخن (نیاز به تخلیه) یا عفونت باکتریایی شدید. |
خط یا لکه تیره بدون ضربه | سیاه، قهوهای تیره | این مهمترین علامت هشداردهنده ملانوما (سرطان ناخن) است و نیاز به ارزیابی فوری دارد. |
سرایت رنگ به پوست اطراف | سیاه | اگر رنگدانه تیره به پوست اطراف ناخن (کوتیکول) سرایت کرده باشد (علامت هاتچینسون)، باید سریعاً بررسی شود. |
تغییر رنگ ناگهانی به سبز | سبز | نشاندهنده عفونت باکتریایی سودوموناس است که نیاز به مداخله و ضدعفونی تخصصی دارد. |
سفید شدن کامل و سراسری ناخن | سفید | اگرچه نادر است، اما میتواند نشانهای از بیماریهای جدی کبد، کلیه یا قلبی باشد. |
سوالات متداول
خیر. در اغلب موارد عفونت قارچی پیشرفته (که باعث زردی و ضخامت ناخن میشود) درمانهای خانگی یا داروهای بدون نسخه نمیتوانند بهطور کامل ریشه قارچ را از بین ببرند. برای درمان مؤثر و جلوگیری از عود، نیاز به درمانهای تخصصی مانند لیزر درمانی در کلینیک درمان بیماریهای ناخن است.
اگرچه تشخیص نهایی با بیوپسی است، اما علائم هشداردهنده ملانوما عبارتند از: ظاهر شدن نوار تیره بدون سابقه ضربه، نوار تیره که به مرور زمان گسترش مییابد و سرایت رنگ تیره به پوست اطراف ناخن (کوتیکول). هرگونه شک باید فوراً توسط متخصص ناخن بررسی شود.
خیر. برخلاف باور عمومی، لکههای کوچک سفید روی ناخن معمولاً به دلیل آسیبهای جزئی و خفیف به ماتریکس ناخن (ناحیه رشد) ایجاد میشوند و با کمبود کلسیم ارتباط علمی ثابت شدهای ندارند. این لکهها با رشد ناخن بهتدریج محو میشوند.
منابع: medicalnewstoday.com| healthline.com |
تیم تحریریه کلینیک ناخن سلامت
این مقاله به کوشش پرهام پدیسار، دینا زهی و دیگر اعضای تیم کلینیک ناخن سلامت تولید شده است. تکتک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در بهبود کیفیت فضای وب پزشکی داشته باشیم.
پیشنهاد میکنیم این مقالات را هم بخوانید
جهت رزرو وقت و مراجعه حضوری از طریق راههای ارتباطی زیر با ما در تماس باشید.