قارچ ناخن
همه چیز درباره علل، پیشگیری و درمان
قارچ ناخن یک عفونت بسیار شایع است که میتواند ناخن‌ها را کدر، ضخیم، شکننده و دچار تغییر رنگ (سفید، سیاه، زرد یا سبز) کند. این عفونت ناخن‌های پا را بیشتر از ناخن‌های دست درگیر می‌کند. از علت‌های اصلی قارچ ناخن می‌توان به قرار گرفتن ناخن در محیط تاریک و مرطوب مثل کفش یا زیر مواد کاشت ناخن اشاره کرد. ایجاد زخم با جویدن ناخن، برخورد ضربه، تعریق بیش از حد پا و استفاده کردن از ابزارآلات آلوده از دیگر عوامل قارچ ناخن هستند. وجود مقداری قارچ زیر ناخن رایج است، اما با پیشرفت عفونت میتواند به یک مشکل بهداشتی و ظاهری تبدیل شود. درمان قارچ ناخن با روش‌های مختلف دارویی، جراحی و غیر جراحی قابل درمان است.
تأیید شده توسط پزشکان کلینیک ناخن سلامت
محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان کلینیک ناخن سلامت مشاوره بگیرید.
قارچ ناخن پا
قارچ ناخن پا (اونیکومایکوزیس) یک عفونت شایع ناخن در زنان، مردان، کودکان و سالمندان است. این بیماری عمدتاً توسط درماتوفیت‌ها، مخمرها و کپک‌ها ایجاد می‌شود. علائم قارچ ناخن شست پا شامل تغییر رنگ و ظاهر ناخن (مانند شکنندگی، ضخیم شدن و جدا شدن ناخن از بستر) می‌شود. علت‌های اصلی قارچ ناخن، قرار گرفتن ناخن در محیط تاریک یا محیط‌های مرطوب مثل کفش هستند. انتشار قارچ اغلب از طریق تماس با محیط‌های آلوده نظیر دوش‌های عمومی در مجموعه‌های ورزشی، استخر و استفاده از وسایل آلوده در آرایشگاهها صورت میگیرد. گروه‌های خاص مانند افراد دیابتی، کودکان و سالمندان ممکن است بیشتر در معرض خطر قارچ ناخن شست پا باشند. رعایت استانداردهای بهداشتی، به ویژه در سالن‌های پدیکور، برای پیشگیری از گسترش این عفونت ضروری است.
عکس قارچ ناخن پا
عکس قارچ ناخن دست
انواع قارچ ناخن
انواع قارچ ناخن به 3 دسته درماتوفیت‌ها، مخمرها و کپک‌ها تقسیم می‌شوند که بر اساس شیوه درگیری و ظاهر ناخن به 6 گروه تقسیم می‌شوند.
قارچ ناخن زیر ناخنی دیستال و جانبی (DLSO)
نوع قارچ درگیر کننده: درماتوفیت‌ها به ویژه قارچ تریکوفیتون روبروم
قارچ زیر ناخنی دیستال و جانبی، شایع‌ترین نوع عفونت قارچ ناخن پا است به طوری که 90% موارد را در بر میگیرد. در این نوع، عفونت قارچی ناخن از لبه آزاد ناخن یا کناره‌های آن شروع شده و به زیر ناخن گسترش می‌یابد. ناخن از بستر جدا شده و ظاهر ناخن کدر، زرد، قهوه‌ای یا سیاه می‌شود. جدا شدن ناخن از بستر یا همان اونیکولیز، باعث جمع شدن کراتین نرم در زیر ناخن می‌شود.
قارچ ناخن سفید سطحی (SWO)
نوع قارچ درگیر کننده: درماتوفیت‌ها به ویژه قارچ تریکوفیتون روبروم
قارچ ناخن سفید سطحی، لکه های سفید گچی و پودری هستند که فقط روی سطح ناخن ظاهر می‌شوند. معمولاً صفحه ناخن را از بین می‌برند و حالت نرم و پودری به آن می‌دهد. این نوع قارچ ناخن پا معمولاً پاسخ بهتری به درمان‌های موضعی می‌دهد.
قارچ ناخن زیر ناخنی پروگزیمال (PSWO)
نوع قارچ درگیر کننده: کپک‌ها به ویژه گونه های فوزاریوم
به صورت لکه‌های پراکنده یا خطوط (عرضی یا طولی) پدید می‌‌آیند و به تدریج به سمت ریشه ناخن حرکت می‌کنند. این نوع عفونت قارچی در بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند شایع‌تر است. این نوع درگیری قارچی معمولا با قرمزی، التهاب، تورم و ترشح چرک همراه است.
قارچ ناخن کاندیدایی (Candida infection)
نوع قارچ درگیر کننده: مخمر کاندیدا آلبیکانس
این نوع عفونت قارچی ناخن بر خلاف گونه‌های درماتوفیتی، ناخن‌های دست را بیشتر مورد هدف قرار می‌دهد؛ به دلیل اینکه ماهیت مخمرها به گونه‌ای می‌باشد که در محیط مرطوب رشد می‌کنند. به همین دلیل افرادی که به طور مداوم با آب کار می‌کنند در معرض عفونت قارچی کاندیدا قرار می‌گیرند. قارچ ناخن کاندیدا موجب جداشدگی ناخن از بستر، ضخیم‌شدن و تغییر رنگ (اغلب زرد یا قهوه‌ای مایل به سبز) می‌شود. معمولا مخمر از ریشه ناخن وارد می‌شود و عفونت از ریشه به سمت بالا حرکت می‌کند. این عفونت معمولاً با التهاب مزمن اطراف ناخن (پارونیشیا) همراه و ترشح همراه است.
قارچ ناخن اندونیکس (Endonyx Onychomycosis)
نوع قارچ درگیر کننده: درماتوفیت‌های خاص از جمله تریکوفیتون سوداننسه، تریکوفیتون ویولاسئوم، تریکوفیتون روبروم و تریکوفیتون تنسورانس
قارچ ناخن اندونیکس نوعی عفونت قارچی ناخن است که در آن قارچ مستقیماً به داخل صفحه ناخن نفوذ می‌کند. برخلاف سایر انواع، قارچ بستر ناخن را درگیر نمی‌کند و باعث جدا شدن ناخن از بستر یا تجمع مواد زیر ناخن نمی‌شود. این شیوه عفونت منجر به کدر شدن، سفید یا شیری شدن رنگ ناخن و گاهی لایه لایه شدن آن می‌شود، اما معمولاً ضخامت ناخن تغییر فاحشی نمی‌کند. اغلب توسط درماتوفیت‌های خاص ایجاد می‌شود و تشخیص آن نیازمند بررسی‌های آزمایشگاهی دقیق است.
قارچ ناخن توتال دیستروفیک (TDO)
نوع قارچ درگیر کننده: مخمر کاندیدا آلبیکانس و در برخی مواقع به صورت عفونت دوگانه همراه با درماتوفیت‌ها
توتال دیستروفیک یک نوعی شدید و پیشرفته از عفونت قارچی ناخن است. در این حالت، تمام صفحه ناخن به طور کامل تحت تأثیر قارچ قرار گرفته و تغییر شکل می‌دهد. ناخن به شدت ضخیم، شکننده، کدر، زرد یا قهوه‌ای رنگ شده و ممکن است از بستر ناخن جدا شود. این وضعیت اغلب با درد همراه است و میتواند راه رفتن و انجام فعالیت‌های روزمره را دشوار کند. درمان آن معمولاً طولانی و چالش‌برانگیز بوده و اغلب نیاز به ترکیبی از داروهای ضد قارچ خوراکی و موضعی دارد.
علائم قارچ ناخن
تغییر رنگ، تغییر شکل، جداشدن ناخن از بستر، عفونت پوست اطراف ناخن و ایجاد بوی بد از مهم‌ترین علائم قارچ ناخن هستند.
تغییر رنگ ناخن: رنگ ناخن ممکن است بر اساس نوع عفونت به یکی از رنگ‌های سفید، خاکستری، زرد، نارنجی، قهوه‌ای و سیاه تغییر کند.
تغییر شکل و ایجاد ناهنجاری: قارچ ناخن بر اساس نوع عفونت باعث شکنندکی، ضخیم شدن، کدر شدن، ایجاد لکه‌های پراکنده و ایجاد خطوط طولی و عرضی شود.
پارونیشیا قارچی: قارچ ناخن میتواند باعث عفونت بافت‌های اطراف ناخن شود که به آن پارونیشیا قارچی گفته می‌شود.
اونیکولیز: جدا شدن ناخن از بستر (اونیکولیز) یکی از علائم شایع قارچ ناخن است. ناخن معمولاً از قسمت بالایی به دلیل عفونت قارچی از بستر خود جدا شده و به سمت ریشه گسترش می‌یابد. به همین دلیل اتصال طبیعی صفحه ناخن به بستر آن را مختل می‌کند و باعث اونیکولیز می‌شود.
درگیری پوست اطراف ناخن: بافت اطراف ناخن به دلیل درگیری قارچی ناخن میتواند دچار خارش، قرمزی، تورم و ترک خوردگی شود. در برخی موارد هم قارچ ناخن با بوی بد همراه است.
ایجاد بوی بد: زیر ناخن شما با توجه به عفونت قارچی ممکن است باعث بد بو شدن پا شود.
علت قارچ ناخن
تعریق زیاد: تعریق بیش از حد در اطراف ناخن‌ها، به خصوص پاها، محیطی گرم و مرطوب ایجاد می‌کند که رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها را تشدید می‌کند.
تماس طولانی‌مدت با آب: قرار گرفتن مداوم دست‌ها یا پاها در آب، به خصوص در برخی مشاغل (مانند کارکنان صنایع غذایی)، میتواند ناخن‌ها را نرم و آسیب‌پذیر کرده و راه را برای نفوذ قارچ‌ها باز کند.
ضربه و فشار مداوم به ناخن: آسیب‌های مکرر به ناخن، مثلاً ناشی از پوشیدن کفش‌های تنگ یا ضربات کوچک و مداوم در فعالیت‌های روزمره یا ورزش میتواند باعث جدا شدن ناخن از بسترش (اونیکولیز) شود. این فضای خالی زیر ناخن، محلی ایده‌آل برای رشد قارچ‌ها ایجاد می‌کند.
مراقبت نادرست از ناخن: عادت‌هایی مانند کوتاه کردن نادرست گوشه‌های ناخن پا (که میتواند باعث فرو رفتن ناخن و ایجاد بریدگی شود)، یا جویدن ناخن و دستکاری کوتیکول (پوست اطراف ناخن)، میتواند ناخن را مستعد عفونت قارچی کند.
تماس با مواد شیمیایی و آسیب‌رسان: شغل‌هایی که با مواد شیمیایی، سیمان، حلال‌ها یا مواد قلیایی سر و کار دارند، می‌توانند باعث شکنندگی و آسیب زدن به ناخن‌ها شوند. همچنین، استفاده زیاد از پاک‌کننده‌های لاک ناخن یا ناخن‌های مصنوعی نیز میتواند به ناخن آسیب رسانده و آن را مستعد عفونت کند.
پسوریازیس ناخن: بیماران مبتلا به پسوریازیس ناخن، بیشتر در معرض ابتلا به قارچ ناخن دست هستند. تغییرات و آسیب‌های ساختاری که پسوریازیس در ناخن ایجاد می‌کند، محیطی مناسب برای رشد قارچ‌ها فراهم می‌آورد.
بیماری‌های زمینه‌ای: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند بیماران مبتلا به ایدز یا کاندیدیازیس مزمن مخاطی پوستی (CMC)، بیشتر در معرض ابتلا به قارچ ناخن، به خصوص عفونت‌های کاندیدا قرار می‌گیرند.
مصرف برخی داروها: داروهایی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کنند (مانند کورتیکواستروئیدهای موضعی، داروهای سیستمیک پسوریازیس مثل سیکلوسپورین و متوترکسات و داروهای بیولوژیک) می‌توانند احتمال ابتلا به قارچ ناخن را افزایش دهند، زیرا بدن توانایی کمتری برای مبارزه با عفونت‌ها پیدا می‌کند.
خدمات زیبایی: پدیکور خیس، ابزار آلوده، لاک‌های موقتیا ژل و سوهان کشی بیش از اندازه عواملی هستند که در مراکز ارائه دهنده خدمات زیبایی باعث عفونت‌های قارچی ناخن می‌شوند.
کاشت ناخن: کاشت ناخن به دلیل پوشاندن روی ناخن و فراهم کردن محیطی تاریک و بدون تنفس شرایط مطلوبی برای عفونت‌های قارچی فراهم می‌کند. به همین سبب با ایجاد کوچکترین خراش، آسیب یا فرو رفتن ناخن در گوشت، شما به قارچ ناخن مبتلا خواهید شد.
افزایش سن: کاهش جریان خون، ضعف سیستم ایمنی بدن و تغییرات فیزیکی ناخن‌ها با بالا رفتن سن، زمینه رشد را برای قارچ ناخن فراهم می‌کند.
تشخیص قارچ ناخن
در مرحله اول، تشخیص قارچ ناخن به صورت معاینه بالینی توسط پزشک انحام می‌شود. در مرحله دوم، پزشک برای تشخیص دقیق نوع قارچ یکی از آزمایش‌های کشت قارچ، بیوپسی ناخن و آزمایش میکروسکوپی (KOH) را توصیه می‌کند.
- بررسی چشمی و بالینی توسط پزشک (Clinical Examination by a Doctor)
پزشک متخصص (معمولاً متخصص پوست یا پودیاتریست) با مشاهده دقیق ناخن آسیب‌دیده، میتواند علائمی مانند تغییر رنگ، ضخیم شدن، تغییر شکل، پوسته پوسته شدن یا جدا شدن ناخن را بررسی کند. بر اساس تجربه و دانش خود، پزشک میتواند تشخیص اولیه قارچ را بدهد. با اینکه این روش سریع است، اما قطعی نیست و ممکن است علائم با سایر بیماری‌های ناخن اشتباه گرفته شوند. به همین دلیل پزشک در بیشتر مواقع برای شما آزمایش تجویز می‌کند.
- آزمایش میکروسکوپی (Microscopic Examination – KOH Test)
پزشک یا تکنسین آزمایشگاه، یک نمونه کوچک از زیر یا روی ناخن آسیب‌دیده (معمولاً با خراشیدن یا تراشیدن) برمی‌دارد. این نمونه با ماده‌ای به نام هیدروکسید پتاسیم (KOH) مخلوط می‌شود که سلول‌های ناخن و کراتین را حل می‌کند، اما دیواره سلولی قارچ‌ها را از بین نمی‌برد. سپس نمونه زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود تا وجود رشته‌های قارچی یا اسپورها مشاهده شوند. این روش ارزان و نسبتاً سریع است و وجود قارچ را به طور قطعی تأیید می‌کند.
- کشت قارچ (Fungal Culture)
این روش دقیق‌ترین راه برای شناسایی دقیق نوع قارچ عامل عفونت است. یک نمونه از ناخن (شبیه به روش میکروسکوپی) گرفته می‌شود، اما به جای بررسی مستقیم زیر میکروسکوپ، این نمونه روی یک محیط کشت خاص در آزمایشگاه قرار داده می‌شود. اگر قارچ وجود داشته باشد، در طی چند هفته (معمولاً 2 تا 4 هفته) روی این محیط رشد می‌کند. با بررسی رشد قارچ، آزمایشگاه میتواند نوع دقیق آن را شناسایی کند. شناسایی نوع قارچ ناخن به پزشک کمک می‌کند تا مناسب‌ترین و مؤثرترین داروی ضد قارچ را تجویز کند، زیرا همه داروها روی انواع قارچ‌ها مؤثر نیستند. این روش زمان‌برتر است اما اطلاعات کامل‌تری ارائه می‌دهد.
- بیوپسی ناخن (تشخیصی دقیق برای مشکلات ناخن)
بیوپسی ناخن یک روش تشخیصی پزشکی است که در آن نمونه کوچکی از بافت بستر ناخن برداشته می‌شود تا زیر میکروسکوپ توسط پاتولوژیست مورد بررسی قرار گیرد. این کار معمولاً زمانی انجام می‌شود که سایر روش‌های تشخیصی (مانند معاینه چشمی یا آزمایش‌های قارچ) برای تشخیص قطعی کافی نباشند.
درمان قارچ ناخن پا
برای درمان قارچ ناخن روش‌های متفاوتی وجود دارد که بر اساس شدت و نوع عفونت انتخاب می‌شوند. این روش‌ها شامل درمان‌های دارویی (موضعی و خوراکی)، درمان‌های غیر دارویی و روش‌های جراحی هستند.
برداشتن بافت آلوده (دبریدمان)
برداشتن بافت آلوده یا ضخیم‌شده ناخن، تاثیرگذاری داروها را بیشتر کرده و میزان موفقیت درمان قارچ ناخن را افزایش می‌دهد. برای برداشتن بافت آلوده، متخصص با استفاده از ابزار مخصوص یا کورت برای برداشتن بافت بیمار یا کراتین اضافی زیر ناخن اقدام می‌کند و سپس از داروهای موضعی در بستر ناخن استفاده می‌کند. برداشتن بافت آلوده معمولاً بدون درد بوده و نیاز به بی‌حسی ندارد.
لیزر قارچ ناخن پا
لیزر درمانی یک روش جدید و مورد تایید FDA است که میتواند تا ۹۰ درصد قارچ ناخن را درمان کند. در این شیوه بافت‌های درگیر، مورد هدف پرتوهای لیزر قرار می‌گیرند. این پرتوها با ایجاد حرارت کنترل‌شده، قارچ‌ها را از بین می‌برند و به بستر ناخن نفوذ می‌کنند تا عفونت را از بین ببرند. هدف این درمان، تخریب قارچ ناخن پا بدون آسیب به بافت‌های سالم است. پس از درمان، ناخن سالم به تدریج رشد می‌کند و جایگزین ناخن آسیب‌دیده می‌شود. این روش معمولاً بدون درد و با عوارض جانبی اندک است.
کشیدن ناخن قارچی
کشیدن ناخن روشی است که برای عفونت‌های قارچی شدید ناخن و مقاوم در مقابل دارو به کار می‌رود. این کار معمولاً با بی‌حسی موضعی توسط پزشک انجام می‌شود. هدف اصلی این روش دسترسی به بستر ناخن و اعمال مستقیم داروهای ضد قارچ قوی است. کشیدن ناخن به طور موقتی باعث جلوگیری از رشد بافت بیمار می‌شود. دوره‌ی نقاهت کشیدن ناخن شامل 14 روز استراحت مطلق، همراه با شستشو مداوم و تعویض پانسمان است. کشیدن ناخن یک گزینه تهاجمی است و معمولاً به عنوان آخرین راه حل در نظر گرفته می‌شود.
داروهای ضد قارچ موضعی
پزشک بسته به ناحیه‌ی مورد نظر برای مصرف دارو پماد، قطره یا لاک ضد قارچ برای شما تجویز می‌کند. از پمادها بیشتر برای پوست و بستر ناخن استفاده می‌شود ولی لاک و قطره برای استفاده مستقیم روی ناخن شما هستند. کلوتریمازول و تربینافین هم به صورت پماد و هم به صورت قطره تجویز می‌شوند. در صورت نیاز به مصرف لاک ضد قارچ پزشک اغلب آمورولفین را برای شما تجویز می‌کند. برای مصرف پماد، یک لایه نازک روی سطح پوست کافی است؛ فقط دقت کنید که از گوش پاک کن یا یک پنبه استریل برای مصرف استفاده کنید. این داروها معمولاً تا رشد کامل ناخن جدید ادامه یافته و ممکن است بیش از یک سال طول بکشد. قرمزی، خارش، تورم، سوزش و تاول از عوارض جانبی داروهای موضعی هستند که اغلب خفیف بوده و به محل مصرف دارو محدود می‌شود.
داروهای ضد قارچ خوراکی
داروهای خوراکی مانند ایتراکونازول، تربینافین و فلوکونازول موفقیت بیشتری نسبت به درمان‌های موضعی دارند؛ اما در موارد شدیدتر استفاده می‌شوند. اما به دلیل عوارض جانبی جدی احتمالی (مانند آسیب کبدی، مشکلات قلبی یا واکنش‌های آلرژیک شدید)، نیاز به نظارت دقیق پزشک دارند. مدت زمان درمان میتواند به دلیل کندی رشد ناخن، طولانی باشد.
*داروهای معرفی شده فقط با تجویز پزشک استفاده شوند.
درمان خانگی قارچ ناخن
درمان خانگی قارچ ناخن بیشتر بر مدیریت فیزیکی ناخن و رعایت بهداشت دقیق تمرکز دارد. مدیریت و آماده‌سازی ناخن شامل اقداماتی مثل کوتاه کردن منظم ناخن‌های آلوده برای کاهش بار قارچی و بهبود تهویه، نازک کردن ملایم سطح ناخن برای کمک به نفوذ هرگونه ماده درمانی و تمیز نگه داشتن زیر ناخن است.
رعایت بهداشت و کنترل رطوبت حیاتی است؛ این شامل خشک نگه داشتن کامل ناخن‌ها پس از شستشو، استفاده از جوراب‌های جاذب رطوبت و تعویض مکرر آن‌ها، پوشیدن کفش‌های تهویه‌دار و اجتناب از پابرهنه راه رفتن در مکان‌های عمومی برای جلوگیری از گسترش و عود عفونت می‌شود.
می‌توانید از محصولات بدون نسخه با پایه شیمیایی مانند لاک‌های ضد قارچ موضعی یا کرم‌ها و پمادهای ضد قارچ که مستقیماً روی ناخن اعمال می‌شوند، استفاده کنید تا به مقابله با قارچ کمک کنند. به یاد داشته باشید که این روش‌ها نیاز به صبر و مداومت طولانی‌مدت دارند و در صورت عدم بهبودی یا تشدید علائم، مراجعه به پزشک ضروری است.
درمان قارچ ناخن با طب سنتی
در طب سنتی، رویکرد به درمان قارچ ناخن اغلب بر پایه استفاده از مواد طبیعی با خواص ضد قارچی یا ضد میکروبی است که از دیرباز در فرهنگ‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفته‌اند. این روش‌ها معمولاً شامل به‌کارگیری مستقیم عصاره‌ها، روغن‌ها یا ترکیبات خاص گیاهی و طبیعی روی ناخن آلوده می‌شوند. برای مثال، سرکه سیب به دلیل ماهیت اسیدی‌اش که میتواند محیط نامناسبی برای رشد قارچ‌ها ایجاد کند. روغن درخت چای و روغن پونه کوهی نیز داشتن ترکیبات ضد قارچی قوی شهرت دارند. همچنین، سیر به واسطه ترکیب آلیسین و جوش شیرین برای ایجاد محیط قلیایی و جذب رطوبت، از دیگر موادی هستند که در طب سنتی برای مقابله با قارچ ناخن توصیه می‌شوند. این روش‌ها اغلب نیاز به صبر، مداومت و تکرار منظم برای مدت طولانی دارند و در حالی که برخی افراد از آن‌ها نتیجه می‌گیرند، شواهد علمی قوی و تحقیقات بالینی گسترده برای اثبات اثربخشی قطعی آن‌ها محدود است.
نحوه استفاده از طب سنتی برای درمان قارچ ناخن
سرکه سیب: ناخن آلوده را در محلول رقیق شده سرکه سیب (1 فنجان سرکه + 2 فنجان آب) به مدت 15-20 دقیقه خیس کنید، این کار را روزی 1-2 بار تکرار کنید.
روغن درخت چای و روغن پونه کوهی: چند قطره از روغن درخت چای و پونه کوهی (از هر کدام 2 قطره) را با یک روغن حامل (مانند روغن نارگیل یا زیتون) رقیق کرده و روزی 2 بار روی ناخن بمالید.
سیر: یک حبه سیر له شده را به مدت 30 دقیقه روی ناخن آلوده قرار دهید.
جوش شیرین: خمیری از جوش شیرین و آب تهیه کرده و 10-15 دقیقه روی ناخن بگذارید، سپس بشویید.
توجه داشته باشید که فقط یکی از این روش‌ها را انتخاب کنید. نتیجه گرفتن از طب سنتی نیاز به صبر و مداومت طولانی‌مدت دارد.
درمان سریع قارچ ناخن
بدون شک برای درمان سریع قارچ ناخن مراجعه به پزشک الزامی است. چرا که درمان‌های خانگی و استفاده از داروهای بدون نسخه زمان‌بر هستند. برداشتن بافت آلوده (دبریدمان) و همزمان استفاده از داروهای موضعی و خوراکی، انتخاب خوبی برای درمان سریع قارچ ناخن شست پا است. پس از برداشتن بافت آلوده، ناخن در رشد مجدد با هدایت پزشک، بدون ناهنجاری و عفونت قارچی خواهد بود. مراقبت‌های پس از درمان و توصیه‌های پزشک برای جلوگیری از بازگشت مجدد از واجبات درمان سریع قارچ ناخن هستند.
عوامل ابتلا به قارچ ناخن
افزایش سن: افراد مسن به دلیل کاهش گردش خون و رشد کندتر ناخن‌ها، بیشتر در معرض قارچ ناخن پا قرار دارند. همچنین، با افزایش سن، ناخن‌ها خشک و شکننده شده و ممکن است ترک بخورند، که این ترک‌ها راهی برای ورود قارچ‌ها فراهم می‌کنند.
ورزشکارن: به دلیل تعریق پا و دویدن یا برخورد ضربات مکرر به ناخن مستعد عفونت قارچ ناخن هستند.
ابتلا به برخی بیماری‌ها: افراد دیابتی به دلیل ضعف گردش خون و کاهش حس در پاها، بیشتر در معرض عفونت‌های قارچی ناخن هستند. این عفونت‌ها در افراد دیابتی می‌توانند عوارض جدی‌تری ایجاد کنند.
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مانند مبتلایان به ایدز) یا داروهایی مصرف می‌کنند که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کند، بیشتر مستعد ابتلا به عفونت قارچ ناخن هستند.
هر بیماری که باعث کاهش جریان خون در اندام‌ها شود، خطر ابتلا به قارچ ناخن را افزایش می‌دهد.
محیط و سبک زندگی: افرادی که دست‌ها یا پاهایشان برای مدت طولانی مرطوب می‌ماند، مانند شناگران، ورزشکاران و افرادی که مشاغل خاصی دارند (مثلاً کارگران ساختمانی یا کشاورزان)، بیشتر در معرض خطر هستند.
راه رفتن پابرهنه در مکان‌های عمومی: استخرها، سونا، حمام‌های عمومی و رختکن باشگاه‌های ورزشی، محیط‌های گرم و مرطوبی هستند که قارچ‌ها به راحتی در آن‌ها رشد می‌کنند و منتقل می‌شوند.
پوشیدن کفش‌های نامناسب: استفاده از کفش‌های تنگ، بسته و غیر قابل تنفس که باعث تعریق زیاد پا می‌شوند، محیط مناسبی برای رشد قارچ فراهم می‌کند.
آسیب زدن به ناخن: هرگونه آسیب کوچک به ناخن یا پوست اطراف آن، میتواند راهی برای ورود قارچ‌ها به زیر ناخن باشد.
استفاده از ناخن مصنوعی و کاشت ناخن: این موارد در صورت عدم رعایت بهداشت و ضدعفونی مناسب ابزار در سالن‌های زیبایی، می‌توانند خطر انتقال قارچ را افزایش دهند.
عوامل دیگر: طبق برخی مطالعات، قارچ ناخن در مردان بیشتر از زنان شایع است.
اگر یکی از اعضای خانواده به طور مکرر دچار قارچ ناخن می‌شود، احتمال ابتلای سایر اعضا نیز بیشتر است.
عوارض قارچ ناخن
قارچ ناخن پا در صورت عدم درمان یا در شرایط خاص میتواند عوارض مختلفی ایجاد کند. این عوارض شامل موارد زیر هستند:
آسیب دائمی به ناخن: عفونت قارچی شدید در طولانی مدت میتواند به ریشه ناخن آسیب برساند. این آسیب میتواند منجر به تغییر شکل دائمی ناخن، بدفرمی ناخن یا حتی از بین رفتن کامل ناخن شود. در برخی موارد ممکن است ناخن هرگز به حالت طبیعی خود بازنگردد.
گسترش عفونت: قارچ میتواند به راحتی به سایر نواحی سرایت کند:
سرایت به سایر ناخن‌ها: قارچ میتواند از یک ناخن آلوده به ناخن‌های مجاور دست یا پا گسترش یابد و عفونت را تشدید کند.
سرایت به پوست: قارچ میتواند به پوست اطراف ناخن و به بین انگشتان پا (که منجر به پای ورزشکار یا تینیا پدیس می‌شود) سرایت کند. این موضوع باعث خارش، قرمزی، پوسته پوسته شدن و ترک‌خوردگی پوست می‌شود.
گسترش به سایر افراد: قارچ میتواند از طریق تماس مستقیم یا استفاده مشترک از وسایلی مانند حوله یا کفش به افراد دیگر نیز منتقل شود.
عفونت‌های باکتریایی ثانویه: ناخن‌های آسیب‌دیده و ترک خورده در اثر قارچ، محیط مناسبی برای ورود باکتری‌ها فراهم می‌کنند. این موضوع میتواند منجر به عفونت‌های باکتریایی ثانویه شود که با علائمی مانند قرمزی شدید، تورم، چرک و درد همراه است. در افراد با سیستم ایمنی ضعیف (مانند بیماران دیابتی یا افراد تحت شیمی‌درمانی)، این عفونت‌ها می‌توانند جدی‌تر باشند و به سلولیت (عفونت باکتریایی عمیق پوست) یا حتی عفونت‌های خونی منجر شوند.
مشکلات در راه رفتن و فعالیت‌های روزمره: وقتی ناخن‌های پا ضخیم، بدشکل و دردناک می‌شوند، می‌توانند راه رفتن را دشوار و ناراحت‌کننده کنند. این موضوع میتواند فعالیت‌های روزمره، ورزش و حتی پوشیدن کفش را تحت تاثیر قرار دهد.
تاثیرات روانی و اجتماعی: ظاهر ناخوشایند ناخن‌ها، به ویژه در دست‌ها، میتواند باعث خجالت، کاهش اعتماد به نفس و ایجاد اضطراب شود. افراد ممکن است از نشان دادن دست‌ها یا پاهای خود اجتناب کنند، که این موضوع میتواند بر روابط اجتماعی و کیفیت زندگی آن‌ها تاثیر بگذارد.
مشکلات خاص در افراد آسیب‌پذیر: افراد دیابتی به دلیل کاهش گردش خون و آسیب‌پذیری بیشتر به عفونت‌ها، در معرض خطر بالاتری از عوارض قارچ ناخن هستند. عفونت‌های ناخن میتواند منجر به زخم‌های پا و در موارد شدید، قطع عضو شود.
افراد با سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مانند مبتلایان به HIVایدز، گیرندگان عضو پیوندی یا افراد تحت درمان با داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی) ممکن است عفونت‌های قارچی گسترده‌تر و مقاوم‌تری را تجربه کنند که درمان آن‌ها دشوارتر است و عوارض جدی‌تری در پی دارد.
پیشگیری از قارچ ناخن پا
- کوتاه و تمیز نگه داشتن ناخن‌ها
- پرهیز از جویدن و دستکاری ناخن و کوتیکول
- خودداری از پوشیدن کفش تنگ و بدون گردش هوا
- حفاظت از دست‌ها و پاها در برابر رطوبت و مواد تحریک‌کننده
- دست‌ها و پاها را به طور مرتب با آب ولرم و صابون ملایم بشویید و سپس با باد خنک سشوار خشک کنید
- خودداری از کاشت ناخن و استفاده از پاک‌کننده‌های فاقد استون
- در مانیکور و پدیکور زیاده روی نکنید
- از تمیز کردن زیر ناخن با اجسام تیز خودداری کنید
- از مرطوب کننده های بدون عطر برای مراقبت از پوست استفاده کنید
- در صورت مشاهده هرگونه تغییر در ظاهر یا سلامت ناخن‌ها، به پزشک مراجعه کنید
چه زمانی برای قارچ ناخن به پزشک مراجعه کنیم؟
قارچ ناخن یک مشکل شایع است، اما همیشه لازم نیست برای آن به پزشک مراجعه کنید. با این حال، در برخی شرایط مشورت با پزشک یا متخصص پوست بسیار مهم است تا از عوارض جدی‌تر جلوگیری شود و درمان مناسبی صورت گیرد.
شما باید در موارد زیر برای قارچ ناخن به پزشک مراجعه کنید:
عدم بهبودی با درمان‌های خانگی یا بدون نسخه: اگر بعد از چند هفته یا چند ماه استفاده از درمان‌های بدون نسخه یا روش‌های خانگی، هیچ بهبودی در ظاهر ناخن خود مشاهده نکردید یا حتی وضعیت بدتر شد، زمان مراجعه به پزشک فرا رسیده است.
درد یا ناراحتی شدید: اگر قارچ ناخن باعث درد، تورم، قرمزی یا ناراحتی شدید در ناخن یا اطراف آن شده است، باید به پزشک مراجعه کنید. این علائم می‌توانند نشانه‌ای از عفونت باکتریایی ثانویه باشند که نیاز به درمان فوری دارد.
تغییرات شدید در ناخن: اگر ناخن به شدت ضخیم، بدشکل، تغییر رنگ داده یا از بستر خود جدا شده است، پزشک میتواند تشخیص دقیق‌تری بدهد و گزینه‌های درمانی قوی‌تری را پیشنهاد کند.
ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای: اگر به دیابت، مشکلات گردش خون، یا ضعف سیستم ایمنی (مانند HIV/ایدز، مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، یا سابقه شیمی‌درمانی) مبتلا هستید، مراجعه به پزشک برای قارچ ناخن پا ضروری است. در این افراد، حتی یک عفونت جزئی میتواند به سرعت تبدیل به مشکلات جدی‌تر مانند زخم، عفونت‌های باکتریایی شدید یا حتی عفونت‌های خونی شود.
گسترش عفونت: اگر متوجه شدید که قارچ از یک ناخن به سایر ناخن‌ها، پوست اطراف ناخن (مانند بین انگشتان پا که میتواند نشانه‌ی پای ورزشکار باشد) یا سایر نقاط بدن گسترش یافته است.
تاثیر بر فعالیت‌های روزمره: اگر ضخیم شدن یا درد ناخن‌ها باعث مشکل در راه رفتن، پوشیدن کفش یا انجام فعالیت‌های روزمره شما شده است، باید به پزشک مراجعه کنید.
به طور کلی، اگر در مورد قارچ ناخن خود نگران هستید یا مطمئن نیستید که چه اقدامی انجام دهید، همیشه بهتر است با یک پزشک مشورت کنید.
سوالات متداول
طول درمان شما نسبت به خیلی از عوامل متغیر است؛ درمان قارچ ناخن حداقل 3 ماه و حداکثر 12 ماه زمان خواهد برد. جهت اطلاع پیدا کردن از طول درمان، عکس ناخن خود را برای ما ارسال کنید.
نسبت به نوع درمان (درمان دارویی، دبریدمان، کشیدن ناخن و سوزاندن قارچ ناخن با لیزر) هزینه متغیر است. وسعت و شدت درگیری ناخن با عفونت قارچی هم بسیار روی هزینه درمان تاثیر گذار است. جهت اطلاع از هزینه، عکس ناخن خود را برای ما ارسال کنید.
بله؛ اگر دوباره اشتباهات قبل را تکرار کنید. امکان عفونت دوباره هست.
کلینیک ناخن سلامت با کامل ترین تجهیزات برای درمان ناخن و تیم پزشکی متخصص یکی از مجموعه‌های معتبر در حوزه درمان ناخن است؛ ولی برای درمان می‌توانید به پزشک متخصص پوست و مو هم مراجعه کنید.
قارچ ناخن دست به خودی خود معمولاً خطرناک نیست، اما میتواند باعث درد، تغییر شکل ناخن و در موارد نادر، گسترش عفونت به سایر قسمتهای بدن شود. این بیماری بیشتر یک مشکل زیبایی و آزاردهنده است تا یک بیماری جدی و خطرناک.
خیر؛ آرایشگاهها یکی از عوامل مبتلا کننده به قارچ ناخن هستند. درمان قارچ ناخن باید توسط پزشک در محیطی استریل و با تجهیزات پزشکی صورت بگیرد.
منابع: mayoclinic.org | nhs.uk
تیم تحریریه کلینیک ناخن سلامت
این مقاله به کوشش پرهام پدیسار، دینا زهی و دیگر اعضای تیم کلینیک ناخن سلامت تولید شده است. تک‌تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در بهبود کیفیت فضای وب پزشکی داشته باشیم.
پیشنهاد میکنیم این مقالات را هم بخوانید
جهت رزرو وقت و مراجعه حضوری از طریق راه‌های ارتباطی زیر با ما در تماس باشید.
نظرات بیماران کلینیک ناخن سلامت
با کلیک روی هر یک از تصاویر می‌توانید ویدئو رضایت بیماران درمان شده را مشاهده کنید.
رضایت بیماران قارچ ناخن مینی
پرنیان قربانی
شهلا اسحاقی
النا گودرزی
خدیجه برزگر زاده
برای مشاهده تمامی ویدئوهای رضایت بیماران کلینیک ناخن سلامت بر روی دکمه مشاهده تمامی ویدئوها کلیک نمایید.
قارچ ناخن همسرم دقیقا اینجوری هست مثل عکس.. ولی از بچگیش همینطور مونده پماد زدم ولی بهتر نشد، راهنماییم کنید و هزینه چقدر میشه؟ مرسی
سلام محدثه عزیز
درمان برای انواع قارچ ناخن متفاوت هست، برای نمونه برداری از ناخن تشریف بیارید. بعد از مشخص شدن نوع قارچ، پزشک دارو درمانی و درمان پزشکی مناسب را برای شما در نطر میگیرد. جای نگرانی نیست ناخن همسرتان در کلینیک ناخن سلامت درمان خواهد شد.